Column week 35-2025

Kermis.

Vandaag is kermis in ’t dorp. 'Het is niet alle dagen kermis’. ‘Zijn kontje zal kermis vieren’. ‘Het is daar kermis’. ‘Van een koude kermis thuis komen’. ‘Waat eine kermis!’ De kermis heeft niet zo’n goede reputatie. Dat blijkt wel uit de uitdrukkingen en gezegdes hierover. Sommige kermissen zijn beroemd om hun knokpartijen. Er gebeurt altijd wel iets. In mijn jongere jaren meden we die van Haelen. Daar was een groepje vechtersbazen, dat zich de “White Power” noemde. Je hoefde die gasten nog niet aan te kijken en dan had je er al eentje zitten, zoals dat zo mooi heet. Ook op de kermis in Roermond was het slecht toeven: die van ‘euver de breer’ hadden de messen verstopt onder hun jack en lieten die graag aan die ‘Boere van Häör’ zien. Dan ging je weer snel terug de Maas over, om gezellig met jouw boeren in alle rust er eentje te drinken aan de Rijksweg. Kermis is ook gezellig, gemütlich. Er bestaan ook nog uitdrukkingen, zoals: ‘achterom is kermis’ en ‘het is een slecht dorp waar nooit kermis gevierd wordt’. De kermis is al heel oud, ’t woord stamt waarschijnlijk af van “kirchmesse”: een feest ter inwijding van een kerk. In de loop der jaren is er rond meer evenementen  een kermis opgebouwd. Bij een jaarmarkt is vaak een kermis, in Roermond bijvoorbeeld tijdens de vastelaovendj. Bij (Duitse) schuttersfeesten en wijnfeesten tref je vaak een kermis. Dat dit feest voor iedereen bedoeld was blijkt uit de datums van het feest: vóór de zomer tot einde juni en na de zomer vanaf augustus. In de zomer moest geoogst worden, dan was er geen tijd om te feesten. In het verleden trof je er vaak opmerkelijke figuren aan, die voor het publiek te kijk werden gezet, zoals de Dikke Dame, het Mini Meisje, de Man met de Vier Benen, de Vrouw met de Baard. Allemaal personen die vanwege een lichamelijk gebrek belachelijk werden gemaakt. En wat dacht je van de Elephant Man, die door een aangeboren ziekte misvormd door het leven ging en in een  ‘freakshow’ van een circus door Europa trok. Mensen zijn altijd nieuwsgierig geweest naar personen met een ander uiterlijk of gebrek. Enkele jaren geleden nog won de vrouw met de baard het Eurovisie Songfestival. Zonder baard had zij volgens mij nooit gewonnen. De Häörder Kermis kent ook geschiedenis. Vroeger, in mijn jongste jeugd, stond deze op de Eindstraat. Later werd naar het van Horneplein verhuisd. Het van Horneplein wordt nu nog steeds door de ouderen ‘’t Kermispleintje’ genoemd. Tevens heeft het van Horneplein de twijfelachtige eer niet het lelijkste plein van Horn, maar van heel Leudal te zijn. (Gelukkig komt de gemeente in september naar dit plein om onze mening te vragen over wat ons bezig houdt. Grijp uw kans!) Nu staat de kermis al weer enkele jaren op het Raadhuisplein, voor de kerk. Terug naar de plek waar hij hoort te staan met een kiosk en een kroeg vlakbij. Kermis werd door ons altijd aan het Brook gevierd, waar de hele familie bij elkaar kwam. Heel gezellig! Met vlaai en kaoj sjottel. Je kreeg niet één stuk vlaai, nee je kreeg van alle soorten één stuk. En dat waren er vaak vier. En de Kaoj Sjottel zie ik nog zo voor me: op een lange schaal, slablaadjes langs de kant, bestreken met een dikke laag mayonaise, bovenop augurkjes in waaiervorm gesneden, tomaat in schijfjes, een handje zilveruitjes en gevulde eieren. Ik krijg er weer zin in!

Sjoeane kermis gewinstj!

Ich höb vlaai in hoes, gae zeentj welkom, waal mer ein sjtök de man..

Harrie, kermiszunjig 31 augustus 2025